آشنایی با نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان - مجله ویراپارس

رحمت الله نبیل رئیس پیشین امنیت ملی، عبدالطیف پدرام عضو پیشین مجلس نمایندگان و رهبر حزب کنگره ملی، احمد ولی مسعود رئیس جریان وفاق ملی، نورالحق علومی وزیر پیشین کشور، شیدا محمد ابدالی سفیر پیشین افغانستان در هند؛ زلمی رسول وزیر پیشین امور خارجه، فرامرز تمنا رئیس پیشین مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه، گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی، ابراهیم الکوزی، حکیم تورسن، سید نورالله جلیلی، نورالرحمان لیوال ، محمد شهاب حکیمی و عنایت الله حفیظی نامزدهای دیگر انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 ه. ش افغانستان هستند.

در این گزارش، به معرفی فشرده و کوتاه نامزدان انتخابات ریاست جمهوری 2019 افغانستان، پرداخته شده است.

محمداشرف غنی

محمداشرف غنی با معرفی امر الله صالح به عنوان معاون اول و سرور دانش به عنوان معاون دوم خود وارد رقابت های انتخاباتی شده است.

محمداشرف غنی متولد سال 1328 ه. ش در ولایت لوگر است. وی از پشتون های قبیله احمدزی است که پس از رسیدن به کاخ ریاست جمهوری، نام قوم خود را حذف کرد.

غنی، هرچند تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در کابل گذرانده اما برای تحصیلات دانشگاهی به لبنان رفت و در دانشگاه آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد و در همانجا با رولا غنی همسر کنونی خود آشنا شد و ازدواج کرد. در کنار آن، غنی دو مدرک دکتری افتخاری دیگری را نیز کسب نموده است؛ یک مدرک افتخاری را در سال 2007 از دانشگاه سکرانتن آمریکا و مدرک دیگری را در سال 2008 از دانشگاه گیلف کانادا به دست آورد.

غنی، در سال 2002 به عنوان مشاور ویژه نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان شروع به کار کرد.

با شکل گیری دولت جدید افغانستان در سال 2002، به عنوان مشاور ارشد حامد کرزای وزیر اقتصاد و رئیس اداره هماهنگ کننده یاری های بین المللی در افغانستان به کار خود ادامه داد. البته از سال 2002-2004 به عنوان وزیر اقتصاد به ایفای وظیفه می پرداخت.

نخستین بار، وی در سال 2009 درانتخابات ریاست جمهوری افغانستان شرکت کرد و با کسب 3 درصد آرا، پس از حامد کرزای، عبدالله عبدالله و رمضان بشردوست، نهاده شد.

اشرف غنی در دور دوم دولت حامدکرزای، مسئولیت برنامه انتقال مسئولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای امنیتی افغانستان را به عهده گرفت و انتها در سال 2014 میلادی بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.

در انتخابات ریاست جمهوری سال 2014، غنی، ژنرال عبدالرشید دوستم از قوم تاجیک را به عنوان معاون اول و سرور دانش را از قوم هزاره به عنوان معاون دوم خود معین کرد.

در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، غنی با عبدالله عبدالله شدیدا به رقابت های انتخاباتی پرداخت که در دور اول، هیچ کدام آن ها نتوانستند، 50 درصد آرا را به دست آورند و انتها انتخابات به دور دوم کشیده شد. با این وجود باز هم به دلیل تقلبات گسترده در انتخابات، عبدالله نتیجه انتخابات را نپذیرفت و انتها، دولت وحدت ملی شکل گرفت. محمداشرف غنی به عنوان رئیس جمهور و عبدالله عبدالله به عنوان رییس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان معین شدند.

محمدحنیف اتمر

محمدحنیف اتمر با معاونت اول یونس قانونی و معاونت دوم محمد محقق نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال پیش رو است.

محمد حنیف اتمر متولد 1347 از ولایت لغمان است. اتمر در شروع دولت وحدت ملی، پس از تشکیل ریاست اجرایی، اولین مقام دولتی بود که به عنوان مشاور امنیت ملی افغانستان شروع به کار کرد.

اتمر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مطالعات و توسعه روستایی و روابط بین الملل در انگلیس کسب تحصیل نموده است.

وی در جریان جنگ های داخلی افغانستان به عنوان مشاور با موسسه های خیریه افغانستانی در پاکستان و افغانستان همکاری نمود و در سال 1373 نیز در کمیته نروژ در امور افغانستان به عنوان مدیر روابط عمومی به ایفای وظیفه می پراخت.

اتمر بعد از سقوط رژیم طالبان و شکل گیری دولت تازه به افغانستان بازگشت و به عنوان وزیر در وزارت های توسعه روستایی، آموزش و پرورش و کشور وارد کابینه افغانستان شد.

در آخرین روزهای دولت حامد کرزای، موضوع توافقنامه امنیتی بین کابل-واشنگتن یکی از جنجالی ترین موضوعات در افغانستان بود و این موضوع در دومین روز دولت وحدت ملی توسط حنیف اتمر به عنوان مشاور امنیت ملی، امضا شد.

اتمر پس از استعفای خود از وزارت کشور در سال 1389، با شماری از شخصیت های سیاسی، اقدام به تاسیس حزب حق و عدالت نمود. حزب حق و عدالت به رهبری وی، در انتخابات سال 2014 از حامیان اصلی اشرف غنی بود.

وی در جریان تاسیس حزب حق و عدالت، موضع گیری خود را در نقش اپوزیسیون اظهار داشت و پس از کناره گیری از قدرت در زمان دولت کرزای، کمتر در رسانه ها حاضر می شد و کمتر به انتقاد علیه دولت کرزای می پرداخت. به همین دلیل، همکاران و نزدیکان وی، اتمر را شخصیت آرام و با ثبات عنوان می کردند.

عبدالله عبدالله

دکتر عبدالله عبدالله با معاونت اول عنایت الله بابر فرهمند و معاونت دوم اسدالله سعادتی نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان شده است.

عبدالله عبدالله متولد سال 1338 ه. ش در ولایت کابل است. عبدالله تحصیلات اولیه خود را در کابل به انتها رساند و در دانشگاه پزشکی کابل در رشته چشم پزشکی دکترا گرفت. وی به زبان های دری، پشتو، انگلیسی، عربی و فرانسوی تسلط دارد.

عبدالله در جریان فراگیری تحصیلات عالی به دلیل آنکه وضعیت داخلی افغانستان متشنج شد، به پاکستان مهاجرت کرد و در آنجا مشغول فعالیت های فرهنگی و سیاسی شد.

زمانی که جهاد مردم افغانستان علیه اشغال این کشور توسط ارتش سرخ شوروی شروع شد، عبدالله جهت پیوستن به صفوف مجاهدین، در سال 1364 وارد ولایت پنجشیر شد و در کنار احمدشاه مسعود قهرمان ملی این کشور در جهاد افغانستان شرکت کرد.

پس از پیروزی افغانستان، عبدالله در سال 1371، به عنوان سخنگوی وزارت دفاع ملی ایفای وظیفه کرد و در سال 1375 به عنوان معاون وزارت امور خارجه به فعالیت خود ادامه داد و در سال 1377 نیز به عنوان وزیر امور خارجه کشور افغانستان انتخاب شد.

با تشکیل دولت موقت افغانستان در سال 1381 تا سال 1385 همچنان به عنوان وزیر امور خارجه در دولت کرزای ایفای وظیفه کرد.

عبدالله در سال 1388 با شعار ایجاد تغییر و امید در وضعیت سیاسی و سرنوشت مردم افغانستان به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری، عملا وارد کارزارهای انتخاباتی شد اما در دور دوم این انتخابات حاضر نشد که وارد رقابت با حامد کرزای گردد.

پس از انتخابات سال 1388، عبدالله جنبش سیاسی ائتلاف تغییر و امید را به ائتلاف ملی افغانستان تبدیل کرد که این ائتلاف نقش اپوزیسیون را علیه حامد کرزای بازی می کرد.

عبدالله بار دیگر در سال 1392، نامزدی خود را برای احراز کرسی ریاست جمهوری اظهار داشت و وارد انتخابات ریاست جمهوری شد. در این دور انتخابات، رقابتی که بین عبدالله و اشرف غنی جریان داشت، هیچ کدام نتوانستند، 50 درصد آرا به دست آورند و انتخابات به دور دوم رفت و دور دوم انتخابات چالش ها فراگیر شد و انتها، منجر به امضای توافقنامه بین عبدالله-غنی گشت تا که قدرت 50-50، تقسیم و براساس آن دولت وحدت ملی تشکیل گشت.

رحمت الله نبیل

رحمت الله نبیل با معاونت اول مرادعلی مراد و معاونت دوم مسعوده جلال نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان است.

نبیل متولد سال 1347 در ولایت میدان وردک است. نبیل فارغ التحصیل رشته مهندسی ساختمان است.

وی در سال 1383 به عنوان معاون روابط داخلی شورای امنیت ملی افغانستان فعالیت می کرد و پس از آن، به عنوان رئیس محافظت رئیس جمهوری افغانستان (PPS) به فعالیت خود ادامه داد.

رحمت الله نبیل در سال 1389، از سوی حامدکرزای رئیس جمهوری پیشین به عنوان رئیس عمومی امنیت ملی معرفی گردید که توانست اعتماد مجلس نمایندگان این کشور را به دست آورد. وی از سال 1389 تا سال 1392 به عنوان رئیس عمومی امنیت ملی افغانستان ایفای وظیفه نموده است.

گلبدین حکمتیار

گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان است وی با معاونت اول هادی وزین و معاونت دوم احسان نقیب نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان شده است.

گلبدین حکمتیار متولد سال 1326 در ولایت قندوز است. وی برای دوره کوتاهی در رشته مهندسی در دانشگاه کابل تحصیل کرد ولی قبل از تکمیل تحصیل به خاطر فعالیت های سیاسی از دانشگاه اخراج شد. وی در آن موقع متهم به قتل سیدال سخندان دانشجویی در دانشگاه کابل شد که هوادار مائوئیسم بود.

حکمتیار از سال 1351 تا 1352، زندانی بود و پس از کودتای محمد داودخان به پاکستان فرار کرد. پس از کودتای هفتم ثور، وی با حمایت دولت پاکستان، حملات چریکی را علیه دولت افغانستان به رهبری حزب دموکراتیک خلق شروع کرد.

گلبدین حکمتیار، نخست عضو حزب جمعیت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی بود ولی در سال 1358، از جمعیت جدا و حزب دیگری را به نام حزب اسلامی تاسیس و رهبری آن را به عهده گرفت. حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار، با داشتن نوعی مرکزیت گرایی و رهبری کاریزماتیک در میان احزاب جهادی افغانستان هواداران بیشتری دارد.

با تشکیل دولت موقت افغانستان در سال 1380، حکمتیار با نظام سیاسی افغانستان همراه نشد و عملا، حملات مسلحانه ای را بر علیه نیروهای خارجی و دولت کرزای ادامه داد.

انتها با تشکیل حکومت وحدت ملی افغانستان به ریاست محمد اشرف غنی، حکمتیار توافقنامه صلح با کابل را امضا کرد و اکنون در نظام سیاسی افغانستان همراه شده است.

احمدولی مسعود

احمدولی مسعود با معاونت اول فریده مومند و معاونت دوم عبدالطیف نظری نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان است.

احمدولی مسعود رئیس بنیاد شهید احمدشاه مسعود و رئیس جریان وفاق ملی افغانستان است. وی قبل از تشکیل دولت موقت، سفیر افغانستان در انگلیس بود.

در طول 18 سال گذشته، مسعود سمت دولتی نداشته و همیشه در پی انتقاد از کارکرد دولت های افغانستان در طی سال های اخیر بوده است.

نورالحق علومی

نورالحق علومی با معاونت اول بشیر بیژن و معاونت دوم نعیم غیور نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان است.

علومی، متولد سال 1320 از ولایت قندهار در جنوب افغانستان است. وی از اعضای برجسته حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و در آن موقع به عنوان شهردار ولایت قندهار فعالیت می کرد.

وی تحصیلات عالی خود را در رشته نظامی از دانشگاه نظامی کابل به انتها رسانیده است.

نورالحق علومی در سال 2003 میلادی، حزب متحد ملی افغانستان را تاسیس کرد و به نمایندگی از مردم قندهار، به مجلس نمایندگان راه یافت. در دوره دولت وحدت ملی، علومی مدتی به عنوان وزیر کشور ایفای وظیفه می کرد.

فرامرز تمنا

فرامرز تمنا با معاونت اول قیاس سعیدی و معاونت دوم امین رشادت نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 است. وی با یک تیم دانشگاهی، وارد کارزارهای انتخاباتی شده است.

تمنا، متولد ولایت هرات است. وی در رشته های روابط بین الملل از دانشگاه تهران و مطالعات بین المللی از دانشگاه جواهر لعل نهروی هندوستان دکترا گرفته است.

وی ده سال تجربه تدریس در دانشگاه های مختلف افغانستان را دارد و نیز، چندین سال به عنوان رئیس مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان فعالیت نموده است.

عبداللطیف پدرام

عبدالطیف پدرام با معاونت اول احسان الله حیدری و معاونت دوم صادق وردک نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 است.

پدرام متولد سال 1342 از ولایت بدخشان است. تحصیلات ابتدایی را در ولایت بدخشان تمام نموده و پس از آن در رشته زبان فارسی، وارد دانشگاه کابل شد.

در زمان حاکمیت طالبان، وی حزب کنگره ملی افغانستان را در خارج از کشور تاسیس کرد و در سال 2001، این حزب به افغانستان انتقال داده شد.

پدرام، برای نخستین بار در سال 2004، نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود و در سال 2009 نیز برای دومین بار کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد.

در مجموع فعالیت های سیاسی خود، همیشه تاکید بر تغییر نظام سیاسی داشت و کوشش می کرد تا نظام فدرالی را در افغانستان پیاده کند.

زلمی رسول

زلمی رسول با معاونت اول عبدالجبار تقوا و معاونت دوم غلام علی وحدت نامزد انتخابات آینده ریاست جمهوری افغانستان شده است.

رسول، تحصیلات اولیه را را در کابل و تحصیلات عالی خود را در مقطع از دانشگاه فرانسه کسب نموده است.

وی در زمان دولت حامدکرزای، در سال 2002 مشاور امنیت ملی افغانستان بود و در کنار آن، در زمینه هماهنگ سازی فعالیت های امنیتی و سیاست خارجی افغانستان نقش ایفا می کرد و در سال 2010، از سوی حامد کرزای به عنوان وزیر امور خارجه معین شد.

زلمی رسول در انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 میلادی، کاندید انتخابات ریاست جمهوری افغانستان شد اما نتوانست آرای لازم را به دست آورد.

شیدا محمد ابدالی

شیدا محمد ابدالی با معاونت اول عبدالبصیر سالنگی و معاونت دوم ذولفقار امید وارد رقابت های انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 شده است. وی سفیر پیشین افغانستان در هند بود و نزدیک به 6 سال در این سمت باقی ماند و با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری از سمتش استعفا کرد.

محمدشهاب حکیمی

محمدشهاب حکیمی با معاونت اول نورالحبیب حصیر و معاونت دوم عبدالعلی سرابی نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است.

حکیمی پیش از این رئیس نهاد مبارزه افغان ها علیه مین های زمینی (ACBL)، استاد دانشگاه کابل و عضو کمیته رهبری اداره هماهنگی یاری های حقوق بشری و توسعه ای در امور افغانستان (ACBAR) بوده است.

حکیم تورسن

حکیم تورسن با معاونت اول نادرشاه احمدزی و معاونت دوم شفیع قیصاری نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 است.

سید نورالله جلیلی

نورالله جلیلی با معاونت اول خلیل رومان و معاونت دوم چراغ علی چراغ نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان شده است.

عنایت الله حفیظ

عنایت الله حفیظی با معاونت اول جنت خان فهیم و معاونت دوم عبدالجمیل شیرانی نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 شده است.

ابراهیم الکوزی

ابراهیم الکوزی با معاونت اول خدیجه غزنوی و معاونت دوم سید سامع کیانی نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان شده است.

نورالرحمان لیوال

نورالرحمان لیوال نیز با معاونت اول عبدالهادی ذوالحکمت و معاونت دوم یحیی ویار برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان ثبت نام نموده است.