آباژورهایی که جلوی چشممان گذاشتند! - مجله ویراپارس

این چالش را امیرمهدی ژوله (نویسنده و طنزپرداز) راه انداخت و با بیان خاطره ای از سریال طنز شب های برره نوشت: یکی از اشکال پخش هایی که برای ما اومد این بود که چرا حجم گوش شقایق دهقان از زیر روسری معلومه! (توجه کنید، گوش نه؛ حجم گوش). او همچنین از همه همکارانش دعوت کرد که به این چالش بپیوندند و خاطراتشان را از سانسور با هشتگ مشخصی به اشتراک بگذارند؛ هشتگی که خیلی زود داغ شد و مورد استقبال نهاده شد.

از میان مطالبی که با این هشتگ به اشتراک گذاشته شد، می توان فهمید که جامعه هدف صداوسیما برای سانسور بیشتر، زن ها هستند اما موضوع اینجاست که سانسورهای صداوسیما خیلی وقت ها از حذف جنبه های پوشش و ظاهر هم فراتر رفته و گاهی به مفهوم اثر لطمه زده است. نمونه اش همان کارتون ها و فیلم های پرطرفداری است که در دهه های 60 و 70 از تلویزیون پخش می شدند و سانسور تا حدی پیش می رفت که محتوای اثر به کلی دستخوش تغییر می شد.

اوشین یک آرایشگر ساده نبود

سال های دور از خانه نام یک سریال تلویزیونی ژاپنی است که در سال 1983 فراوری شد و در دهه 60 در ایران پخش می شد. شخصیت اصلی این داستان خانمی است که اوشین تانوکورا نام دارد و در سنین پیری خاطرات زندگی سختش از زمان کودکی تا بزرگسالی را تعریف می نماید.

این سریال که از سال 1365 شنبه شب ها در ایران پخش می شد، تاثیر فرهنگی زیادی در جامعه آن روز ایران بر جای گذاشت. به عنوان مثال فروشگاه های لباس های دست دوم، نام تاناکورا را از نام فامیل اوشین تانوکورا که در سریال، صاحب و گرداننده فروشگاه های زنجیره ای تانوکورا بود، وام دریافتد. در نسخه اصلی این سریال، اوشین هرگز یک آرایشگر معمولی نبوده و مشتری هایش هم مشتری های ساده ای نبوده اند. در واقع او آرایشگر یک شرکت گیشاگری است و پس از ورشکست شدن شوهرش، او در یک خانه فساد کار می نماید. با تغییرات محتوایی این سریال، مردم ایران که از واقعیت اوشین بی اطلاع بودند به شدت شیفته فضائل اخلاقی اوشین شدند.

البته برخی، اعمال سانسور در سریال اوشین را رد می نمایند. مثلا ژاله علو (سرپرست گویندگان سریال) تنها تحریف های انجام گردیده در سریال را در خصوص دیدگاه های سیاسی و ضدجنگ اوشین معرفی نموده که بنابر مقتضیات دهه 60 ایران، تحریف شدند. مریم شیرزاد (صداپیشه اوشین) نیز با تأیید وجود برخی تغییرات در سریال، اظهار نموده که آدم ها و احساساتشان تغییری ننموده اند و خط اصلی و بافت کلیِ سریال دست نخورده باقی ماند.ه است

دوقلوهای افسانه ای خواهر و برادر نبودند

دوقلوهای افسانه ای یک مجموعه تلویزیونی پویانمایی محصول فرانسه در سال 1991 است. این مجموعه در 52 قسمت توسط ژان شالوپین، نویسنده فرانسوی ساخته گردیده است. در نسخه اصلی، شخصیت های اصلی این سریال کارتونی، جولز (یک پسر چینی) و جولی (یک دختر انگلیسی) هستند که از والدینی متفاوت ولی در یک ساعت و در یک مکان متولد گردیده اند و مادران آنها در هنگام تولدشان از دنیا رفته اند. این دو نفر با دریافت دست های یکدیگر نیرویی ماوراءالطبیعی پیدا می نمایند و در سرنوشت آنها مقدر گردیده که با نیروی خود به حکومت ظالمانه امپراتریس چین سرانجام دهند.

نام فرانسوی این مجموعه، دوقلوهای سرانجام دنیا و نام انگلیسی آن دوقلوهای سرنوشت است. دوبله فارسی این سریال با نام دوقلوهای افسانه ای از تلویزیون ایران در دهه 70 پخش شد و تغییراتی در داستان فیلم داده شد؛ از جمله اینکه جولز و جولی برادر و خواهر معرفی شدند و پدر جولی هم دایی آن دو معرفی گردیده است! دوقلوها دارای 7 قدرت ماورایی بودند که برای استفاده از آن باید دست های یکدیگر را می دریافتد و آن قدرت را فرا می خواندند.

.

علاوه بر اینها، کارتون های دیگری مثل تام و جری، بابا لنگ دراز، چوبین، فوتبالیست ها و ... نیز آثار مشهوری هستند که به لطف سانسورچی های صدا و سیما دستخوش تغییر شدند. هدف از بیان این مثال ها این است که این پرسش را مطرح کنیم که اگر تماشای این کارتون ها برای ما نامناسب بود، اصلا صداوسیما چرا تصمیم گرفت این آثار پخش کند؟ آثاری که تا این حد سانسورچی ها را به زحمت بیندازد.

سگ بود، در نبود

در سال های اخیر نیز شاهد سانسورهای عجیب و غریب تر بودیم؛ یعنی سانسور سگ و گرگ.

مثلا چندی پیش صداوسیما در اقدامی عجیب هنگام پخش فیلم Against the Wild تصویر سگ خانگی را در منزل حذف و به جای آن در قرار داد! انتشار گسترده این تصویر در فضای مجازی حواشی فراوانی به همراه داشت.

سانسور لوگوی باشگاه رم نیز که در برگیرنده تصویر گرگی در حال شیردادن به بچه هایش بود، یکی دیگر از سانسورهای عجیب صدا و سیما به شمار می رود که سر و صدای زیادی در شبکه های اجتماعی به پا کرد. تلویزیون ایران، پستان های این گرگ را سانسور نموده بود.

موی پویول بلند بود

بدون شک کارلوس پویول یکی از عجیب ترین روزهای زندگی را زمانی سپری کرد که در تلویزیون ایران ممنوع التصویر اعلام شد. او قرار بود همزمان با مسابقه ایران ـ اسپانیا در ویژه برنامه 2018 عادل فردوسی پور حضور داشته باشد اما برنامه اش لغو شد. برخی دلیل لغو برنامه پویول را موهای بلندش اعلام کردند و برخی دیگر هم گفتند که پویول حاضر نگردیده است تتوهای بدنش را بپوشاند. گرچه علت عدم حضور او، برخی ناهماهنگی ها نیز عنوان شد.

نشان ندادن ساز در تلویزیون نیز از مشهورترین سانسورهای صداوسیماست. گذاشتن آباژور جلوی بازیگران زن هم آنقدر تکرار گردیده که دیگر آباژور تبدیل به نماد سانسور گردیده است. نظر شما درباره سانسور چیست؟ اگر شما هم مصداق هایی از سانسورهای عجیب دارید در تکمیل این گزارش شریک شوید.

خبرنگاران - سهیلا صدیقی