هر چهاردیواری خانه نیست - مجله ویراپارس

به گزارش ایران، مجید 30 ساله، مدت کوتاهی است در تهران کار پیدا نموده و این روزها در به در دنبال اجاره یک آپارتمان کوچک یا سوئیتی برای خودش است. ماهی چهار میلیون حقوق می گیرد و 50 میلیون پول پیش دارد. ترجیح می دهد با همین مبلغی که دارد و با کمترین اجاره ماهانه خانه ای مناسب برای خودش پیدا کند. برای همین او تا این آگهی را دید ذوق زده از اینکه پایان توانسته یک جای مناسب برای اجاره پیدا کند با صاحب ملک تماس گرفت. اما ای دل غافل که از اول اشتباه نموده بود و همان طور که در آگهی آمده بود اساساً خانه ای برای اجاره وجود نداشت. او قرار بود به قول صاحب ملک تنها یک مکان استراحت اجاره کند. حالا مکان استراحت یعنی چه؟ خودش می گوید: وقتی با صاحب ملک تماس گرفتم گفت می توانی یک جایی برای استراحت داشته باشی. اول منظورش را نفهمیدم تا اینکه شرح داد آگهی برای یک دفتر کار است که از ساعت 5 بعدازظهر به بعد خالی است و اصلاً مسئله ای ندارد و راحت می توانم در آن استراحت کنم! او گفت وسایل مورد احتیاجت هم هست اما باید ساعت هشت صبح که خودمان به دفتر احتیاج داریم آنجا را ترک کنی. پنجشنبه ها تا ساعت 12 باید بیرون باشی و آدینه ها البته کامل خانه را داری. فقط باید هر صبح مرتب و تر و تمیز دفتر را تحویل بدهی.

مجید از سر کنجکاوی به بازدید این دفتر یا همان خانه - دفتر (هوم آفیس) رفت. یک کاناپه و یک یخچال و گاز رومیزی و چند تا استکان و کتری، همه امکاناتی بود که صاحب ملک از آن تعریف نموده بود: طرف رسماً دفتر کار را که حتی یک تخت ندارد بعد از ساعت اداری اجاره می داد. کلی هم منت می گذاشت که تو این وضع مسکن می توانی 50 میلیون به ما بدهی تا ما بگذاریم شب روی کاناپه دفترمان بخوابی و صبح هم بروی. واقعاً این آدم ها فکر نمی نمایند هر آدمی شأن و شخصیتی دارد و این رفتارها درست نیست؟ آیا هیچ کس روی این موارد نظارتی ندارد و هرکس هرچه را که دلش بخواهد، می تواند با قیمت نجومی اجاره بدهد؟ آگهی مشابهی را هم از اجاره یک هوم آفیس در اطراف میدان ولی عصر تهران می بینم با ودیعه 40 میلیون تومانی و متراژ 45 متری. انگار این روزها در تهران هیچ چیزعجیب تر از پیدا کردن یک خانه یا آپارتمان مناسب برای سکونت نیست. جدا از قیمت های نجومی انگار هرکس هرچه دم دست دارد بدش نمی آید، اجاره بدهد. پای حرف های شان که می نشینی معمولاً یک استدلال ساده دارند. زندگی بالاخره خرج دارد ماهم باید یک جوری خرج زندگی مان را دربیاوریم. انگار نه انگار آن آدمی که می خواهد خانه شان را اجاره کند انسان است و دلش می خواهد در جایی به نام خانه زندگی کند.

آیدین سال هاست تنها زندگی می نماید و از پیدا کردن خانه در تهران خاطره های تلخ زیادی دارد. او همین چند روز پیش توانست آپارتمانی کوچک اما مناسب برای خودش در یکی از محلات شرق تهران پیدا کند اما به قول خودش آنقدر در مدت پیدا کردن این خانه تحقیر شده که حد ندارد: با این شرایط کرونا از این معاملات املاکی به بنگاه دیگری رفتن بماند. آن پوزخندهایی که از شنیدن ودیعه 80میلیونی و اجاره دو میلیونی ام شنیدم هم بماند اما جاهایی را در این مدت به عنوان محل -به اصطلاح- زندگی دیدم که برای خودش داستان دیگری دارد.

درهمین مدت یک انباری در گوشه یک پارکینگ را برای اجاره به او پیشنهاد دادند: فکر نکن غلو می کنم واقعاً انباری در یک گوشه پارکینگ بود که برایش دستشویی گذاشته بودند کنار همان به اصطلاح خانه - پارکینگ چند ماشین پارک شده بود. همان را 80 میلیون در ماه رهن کامل می دادند. یک سوئیت کوچک را هم در همین مدت دیدم که صاحبش ادعا می کرد استودیو است اما در و پیکر دستشویی اش شکسته بود و حمامش حتی دوش نداشت. یک بار هم خانه ای دیدم که یک هال داشت و یک اتاق سه متری که با دو پله از هال جدا می شد و صاحبخانه اش مدعی بود که خانه اش دوبلکس است. نمی دانم این آدم ها واقعاً چطو رویشان می گردد چنین جاهایی را به یک انسان نشان بدهند آیا هرگز درباره شأن و کرامت انسان ها چیزی شنیده اند؟

مریم بعد از دوران دانشجویی برای خودش در تهران کاری پیدا کرد و الان در خیابان جمهوری در یک آپارتمان کوچک زندگی می نماید. با ودیعه 60 میلیون تومان، ماهی یک و نیم میلیون اجاره بها. اما صاحبخانه سر سال گفت باید کرایه اش را به سه میلیون و پانصد هزار تومان افزایش دهد: حالا من چقدر کلاً حقوق می گیرم 4 میلیون تومان یعنی اگر این میزان اجاره بدهم در شهری مثل تهران باید با پانصد هزار تومان زندگی کنم. یک ماه است دنبال خانه می گردم و نمی توانم برایتان بگویم با چه رفتارهای غیرانسانی و چه جاهایی برای سکونت روبرو شده ام. خانمی روی پشت بامش عملاً یک کانکس گذاشته بود و آن را اجاره می داد. چقدر؟ صد میلیون ودیعه دومیلیون اجاره بها. همین که مجردی کافی است تا آدم ها فکر نمایند می توانی هرجای نامناسبی زندگی کنی فکر می نمایند یک آدم مجرد فقط یک جا برای خواب و استراحت می خواهد. باورشان نمی گردد که یک آدم مجرد هم می تواند زندگی مرتبی داشته باشد. یک آدم مجرد هم دوست دارد در جایی تر و تمیز زندگی کند. برای یک آدم مجرد هم خانه تنها جای استراحت و پناهگاهش است. نمی دانم چه بلایی بر سر آدم های این جامعه آمده که چنین جاهایی را برای رهن و اجاره می گذارند اصلاً به نظارت کاری ندارم. سؤالم این است که چطور خودشان رویشان می گردد چنین جاهایی را برای اجاره به کسی نشان بدهند. تازگی یک زیر زمین پیدا نموده ام که کنارش حمام و توالت دارد. اما دست کم می گردد نام خانه را بر آن گذاشت شاید همان را اجاره کنم که به بودجه ام هم می خورد.

احمد هم خانه را دوسال پیش در مجیدیه تهران اجاره کرد. کفپوشش موکتی پاره پاره بود و کابینت هایش شکسته شده و شیرها همه داغان: کف را با هزینه خودم پارکت چوبی کردم. کابینت خریدم. شیرها را تعویض کردم و از خانه قدیمی یک جای قابل سکونت و زیبا ساختم. جوری که وقتی صاحبخانه دید باورش نمی شد مدام می گفت مگر یک مرد مجرد هم این همه با سلیقه می گردد. خانه را با ودیعه 15 میلیون و دو میلیون تومان اجاره بهای ماهانه گرفتم حال صاحبخانه هم ودیعه و هم اجاره را دو برابر نموده. خیلی خوب می داند خرابه ای را که تحویل من داده می تواند به قیمت بالا اجاره دهد و من هم دوباره باید دربه در املاکی ها شوم و تا خانه ای را می سازم روزی از نو روزی از نو.

محمد، مشاور املاک است. او درباره نحوه نظارت بر اجاره دادن می گوید: می دانید ما نه درباره مشخص قیمت ها نقش داریم نه درباره چیزی که شخص اجاره می دهد. ما صرفاً یک واسطه هستیم، اما می دانم وقتی شرایط مالی نابسامان می گردد این مسائل پیش می آید؛ بویژه در حوزه اموال غیرمنقول چون طبق قانون مالکیت محترم است هرکس می تواند ملکش را اجاره دهد حالا به هر شکلی باشد یا هر شرایطی داشته باشد.

مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه املاک تهران هم در پاسخ به سؤال ما و درباره نحوه نظارت این اتحادیه براجاره دادن هر ملک نامناسبی به مردم می گوید: اصلاً این نظارت در حیطه وظایف این اتحادیه نیست ماهم مثل اداره هدایت و رانندگی تنها وظیفه گواهینامه دادن را برعهده داریم و سیاستگذاری بر عهده افراد دیگری است. نه ما می توانیم برای قیمت ها کاری کنیم نه درباره اینکه چه کسی چه ملکی را اجاره می دهد، حقی داریم. ما فقط بر تخلفات املاکی ها نظارت داریم. مالکیت در اختیار مردم است و نظارت هم برعهده دولت که نه مردم در حیطه اختیارات ما هستند و نه دولت.

فرشید اسدی، پژوهشگر حوزه شهری می گوید: بارها در بنگاه های معاملات مسکن تهران و هر کلانشهر دیگری در ایران درباره خانه از تعبیر جایی برای خوابیدن شنیده ایم. چه کسی که خانه را اجاره می نماید گاه از این لفظ استفاده می نماید چه کسی که آن را اجاره می دهد اما واقعیت این است که گاهی این واحدها که برای اجاره دادن انتخاب می شوند تنها نشانه نقض حرمت انسانی است. خیلی ها مجبورند برای حفظ بقا این واحدها را اجاره نمایند. اما باید بدانیم که مسکن مفهومش این نیست و خانه جایی برای خواب نیست بلکه مأمنی برای آرامش و آسایش است اگر نمی توانیم شرایطی را برای همه انسان ها فراهم کنیم که در جایی مناسب زندگی نمایند. اگر خیلی ها ناگزیرند در جایی زندگی نمایند که واقعاً خانه نیست اما باید بدانیم که زندگی در خانه حق بدیهی هرانسانی است و خانه با چهاردیواری برابر نیست، خانه جایی برای خواب نیست، خانه جایی برای زندگی است.