ساختاربخشی به یک اندیشه در فیلم کوتاه تجربی - مجله ویراپارس

به گزارش ستاد خبری سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران، نشست پژوهش برخط سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران با حضور امیررضا نوری پرتو، پژوهشگر و فیلمنامه نویس و رامتین شهبازی دبیر علمی نشست، درباره روایت در فیلم تجربی با تمرکز بر موضوع فیلمنامه در اینستاگرام معاونت فرهنگی و آموزش انجمن سینمای جوانان ایران برگزار گردید.

نوری پرتو در ابتدای این نشست درباره نقش فیلمنامه در فیلم تجربی گفت: قاعده سازی در فیلمنامه برای فیلم کوتاه داستانی خیلی سرراست نیست چون در این حوزه نگاه تماتیک جاری در فیلمنامه اثر مهم تر از ساختار فیلم نامه اش است. در آثار تجربی در مدیوم فیلم کوتاه حتی تعریف مشخصی هم برایشان وجود ندارد و این آثار خیلی وقت ها ساختارگریز هستند. وقتی ساختار مشخصی وجود داشته باشد می تواند در آن چارچوب آلترناتیوهایی را مشخص کرد.

او ادامه داد: در فیلم کوتاه داستانی می توان از میان ساختارهای موجود ساختاری پیشنهادی داشت و کشمکش های درونی و بیرونی وجود دارد و ساختار روایی و دراماتیک دیده می گردد. اما در فیلم کوتاه تجربی می توان همه این موارد را حذف کرد و تنها اندیشه بر اثر حکم فرمایی کند و درواقع می تواند خط روایی نداشته باشد اما حتما روایت دارد که پشت آن اندیشه ای مستتر است. یعنی فیلم های کوتاه تجربی در خدمت مفهوم قرار می گیرند که می تواند فیلمنامه داشته باشد و یا تنها مبنی بر یک روایت و اندیشه و بدون فیلمنامه نوشته گردد.

نوری پرتو گفت: به اسم یک فیلمنامه نویس اعتقاد دارم که در فیلم کوتاه تجربی فیلم نامه خیلی اهمیتی پیدا نمی نماید. چون این قبیل فیلم ها، بستر اجرایی کردن ایده های دراماتیک به صورت اکسپریمنتال و آوانگارد تر هستند.

شیوه روایت در سینمای کوتاه تجربی

این فیلم نامه نویس در بخش دیگری از سخنانش درباره نحوه مواجهه کارگردان با موضوع اثر برای شیوه روایتش گفت: پیشنهاد من این است که درباره سینمای آوانگارد تجربی، خیلی نباید درگیر فرمول ها و قانون ها شویم. در مرحله طراحی ایده باید از خودمان بپرسیم که چرا چنین داستانی را نمی توان در فیلم کوتاه داستانی ساخت . اگر بازی های بصری و فرمی ما در صندلی سینمای کوتاه داستانی جای نداشت، باید به ساخت اثر در سینمای کوتاه تجربی فکر کنیم تا اندیشه مان را با تکنیک های سینمایی و ابزارهای بصری به تصویر بکشیم.

نوری پرتو اعلام کرد: دیالوگ نداشتن، پی او وی اشیا یا حیوانات، بازیگوشی ها و ساختارشکنی ها و... همه می تواند نشانه هایی از اندیشه فیلم کوتاه تجربی باشد. اما باید بدانیم همیشه متفاوت بودن نشان از ایده های نوگرایانه و تجربی ندارد. می توان در راستای چارچوب های سینما دست به ساختارشکنی زد و مرزهای منعطف سینما را توسعه داد و تجربه کسب کرد.

اندیشه دادائیسم در فیلم کوتاه تجربی

این فیلم نامه نویس گفت: در فیلم کوتاه تجربه ای، المان های بصری بدون تن دادن به پیرنگ های داستانی اتفاق می افتد. درواقع دیالکتیکی از منظر تفکر و کشمکش با مخاطب پدید می آید و جز زبان تصویر هیچ مرزی میان فیلم و مخاطب وجود نداشته باشد. به نظرم فیلم کوتاه تجربی به اندیشه دادائیسم نزدیک است که فقط تصویر در آن جریان پیدا می نماید. درواقع داستان را کنار گذاشته و به صورت رو در رو با مخاطب، یک اندیشه را در قالب تصویر، نور و دیگر المان هایی که به بیان تفکر فیلمساز یاری می نماید، به تصویر می کشد.

او در بخش سرانجام سخنانش گفت: باید بدانیم که مطالعه و پژوهش در زمینه هنر جدا از مسائل پیرامونش نیست. اغلب مکتب ها با الهام از رویدادهای سیاسی و اجتماعی پدید آمده است که چنین جریانی در یک جامعه ملتهب به لحاظ اندیشه رخ می دهد. در آثار سینمای کوتاه تجربی دنیا هم در پشت پرده اثر شاهد چنین نگاهی هستیم که برای بیان رشته تفکرات خود دست به ساختارشکنی در فرم و ساختار می زند تا روایتش را به نوعی که بیانگر دغدغه هایش است بیان کند.

نوری پرتو اعلام کرد: اما ما اغلب در سینمای کوتاه تجربی ایران، از نمونه های پیروز سینمایی آن ها در دنیا گرته برداری می کنیم. فیلم هایمان از دل ایده های فیلم های خلاقانه خارجی برگرفته و ساخته می شوند و ما به یک نسخه رونوشت فارسی آن آثار می رسیم در ادامه هم یک موج ستایشگر از آن گرته برداری دوباره آن تجربه را با اثری نو تکرار می نماید.

سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران به دبیری سعید پوراسماعیلی و دبیری علمی احمد الستی 24 آذر 1400 در بخش های مقالات پژوهشی، جستارهای آزاد و ترجمه با موضوع سینمای تجربی برگزار می گردد.