گزارش، روابط ترکیه و قطر در رقابت های منطقه ای - مجله ویراپارس

بهترین تجربه سفر را با تور ترکیه در خاطراتتان ثبت کنید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به قطر و ملاقات او با شیخ تمیم امیر این کشور کوچک عربی حاشیه خلیج فارس، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد.

اردوغان به منظور حضور در پنجمین نشست کمیته همکاری های استراتژیک ترکیه قطر به دوحه رفت و آن گونه که تیم رسانه ای همراه اردوغان گزارش داده اند او از تمام ابعاد و جوانب این سفر رضایت داشته است.

واقعیت این است که در شرایط کنونی، با توجه به شرایط مالی ترکیه و همچنین شرایط رقابت های منطقه ای، تقویت روابط آنکارا دوحه، برای تیم سیاست خارجی اردوغان از اهمیتی حیاتی برخوردار است و اردوغان پس از ملاقات با امیر قطر اعلام نمود: ما و قطر، دوست روزهای سیاه و سخت هستیم و این رابطه را تقویت خواهیم کرد.

اما نگاهی اجمالی به بعضی از چالش های شورای همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس نشان می دهد که عمیق شدن این رابطه، یک جهت هموار و بدون مانع و دست انداز نیست.

کشوری با دلارهای نفتی فراوان

جمعیت اندک قطر و ثروت عظیم گازی این کشور کوچک، کنار بعضی اشتراکات فکری بین حزب عدالت و توسعه و خاندان شیخ تمیم در خصوص حمایت از جریانات اسلامی اخوان المسلمینی، موجب آن شده که دوحه و آنکارا، سال به سال به همدیگر نزدیکتر شوند.

تنها دو روز پس از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی، چند تن از بزرگترین صاحبان سرمایه های بانکی قطری به آنکارا رفتند و با اعلام تصمیم سرمایه گذاری 2میلیارددلاری، نشان دادند که حفظ بقای حزب عدالت و توسعه و تیم اردوغان، تا چه اندازه برای دوحه اهمیت دارد.

حالا همه می دانند که قطری ها در ترکیه و در بخش های انرژی، توریسم، صنایع، سلامت و دفاع، پول های کلانی به روی میز گذاشته اند و نوع فعالیت و تداوم حضور آنان در اقتصاد ترکیه، اهمیت ویژه ای پیدا نموده است.

البته در این میان، پیمانکاران و سرمایه داران ترکیه ای نیز از ظرفیت های قطر بهره گرفته اند و پیش بینی می گردد که رقم قراردادهای تأسیسات ورزشی مرتبط با جام جهانی در قطر، برای شرکت های ترکیه ای به مرز 16 میلیارد دلار نزدیک گردد که پس از پروژه بزرگ فرودگاه کویت، یکی از بزرگترین تجارب پیمانکاران ترکیه ای در کار و کسب در کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد.

همکاری های نظامی ترکیه و قطر

اعزام نخستین گروه نظامیان ترکیه ای به قطر، در سال 2015 میلادی صورت گرفت و در سال 2017 نیز چند نفربر زرهی و یگان کماندویی ترکیه به دوحه رسید و وزارت دفاع ترکیه اعلام نموده که پایگاه نظامی ترکیه در قطر، ظرفیت آن را دارد که 5 هزار نفر نیروی زبده نظامی در آنجا مستقر شوند.

شواهد نشان می دهد که ترکیه قصد ندارد به شکل عجولانه و حساسیت برانگیز این پایگاه را پر از نیرو کند اما در عین حال، در استراتژی نظامی و دیپلماسی منطقه ای آنکارا، پایگاه نظامی در دوحه، اهمیت یافته و این پایگاه می تواند علاوه بر اهمیت ابعاد دریایی و زمینی، کانون مهمی برای استقرار هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه و رصدهای منطقه ای این کشور باشد.

البته در داخل ترکیه، مخالفت هایی در خصوص همکاری های نظامی این کشور با قطر وجود دارد و حزب جمهوری خلق اعلام نموده که فروش کارخانه بزرگ تانک پالت به قطری ها، اقدامی علیه امنیت ملی ترکیه است.

چالشی به نام عربستان

روزگاری، اردوغان کوشش می کرد با برقراری نوعی سیاست موازنه و تعادل، هم با عربستان سعودی روابط حسنه ای داشته باشد و هم با قطر. اما حالا ورق برگشته است و مسائل مهمی همچون پرونده قتل جمال خاشقجی و نیز تحریم های قطر از سوی عربستان و بعضی اقدامات تمامیت خواهانه شاهزاده محمد بن سلمان، شرایط را تغییر داده است.

روابط خاص ترکیه و قطر با جنبش حماس و دیگر جریانات سیاسی و مبارزاتی نزدیک به تفکر اخوانی ها، نهایتاً منجر به آن شده که در بعضی تحولات منطقه ای همچون سوریه و مصر، واکنش هایی در برابر اقدامات آنکارا و دوحه نشان داده گردد که گویای بعضی رقابت های پیدا و پنهان منطقه ای جدی است.

بنابراین باید گفت، رابطه با قطر در حوزه سرمایه گذاری های کلان مالی، دستاوردهای فراوانی برای ترکیه به همراه آورده اما چالشی به نام عربستان سعودی، آینده این رابطه را با ابهام روبه رو می نماید.

اگرچه عربستان سعودی به شکل آشکار با اردوغان مخالفت نمی نماید و با او وارد تقابل نمی گردد اما واقعیت این است که این رابطه به شدت صدمه دیده و هراندازه که اردوغان کوشش نموده که توپ را در زمین شخص پادشاه یعنی ملک سلمان بیندازد و رابطه با او را حفظ کند، اما باز هم تابلوی بزرگ رابطه، نشان می دهد که محمد بن سلمان، نگرش دیگری دارد.

در تحلیل میزان دستاوردهای ولیعهد عربستان و تحرکات تمامیت خواهانه و رؤیایی محمد بن سلمان در یمن، سوریه و آفریقا، نمی توان او را یک رهبر پیروز دانست و اتفاقاً زنجیره شکست های مفتضحانه او با قتل جمال خاشقجی و ماجرای آرامکو، بیشتر شد.

اما با این حال، او کوشش می نماید با دلارهای نفتی خود، به شکل موذیانه و پیدا و پنهان، ائتلاف ترکیه قطر را به چالش بکشد، بنابراین آنکارا و دوحه ناچارند که در تدابیر دیپلماتیک و تحرکات منطقه ای خود، فکری به حال عربستان سعودی و کینه توزی های شاهزاده محمد بکنند.

+