گام هایی در حوزه علم و فناوری در دهه پیش رو - مجله ویراپارس

به گزارش گروه دانشگاه خبرنگاران، در یادداشت امیدوار آمده است: در دهه های پس از جنگ و در حوزه علم و فناوری چه تحلیلی را می توان به لحاظ عملکرد کلان ارایه داد؟ به زعم نویسنده اگر دهه 70 را به دلیل ورود دانشگاه ها به عرصه توسعه کمی از یکسو و توسعه دوره های آموزش دانشگاهی اعم از کارشناسی و تا حدی کارشناسی ارشد، دهه آموزش و اگر دهه 80 را به دلیل توسعه دوره های دکترا و وارد شدن افراد دانش آموخته دهه قبل به این دوره و نیز سیاست های توسعه تعداد مقالات و جایابی کشور در جهان در عرصه تولید علم، دهه پژوهش بنامیم، جا دارد که دهه نود را به دلیل تصویب قانون شرکت های دانش بنیان در اواخر دهه قبل و آماده شدن بستر قانونی برای این دسته شرکت ها، دهه ورود شرکت های دانش بنیان در عرصه علم و فناوری کشور بنامیم.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: سوال جدی این است که دهه پیش رو که یک سال از آن سپری شده است را چه باید بنامیم؟ قبل از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است در دهه هشتاد شاهد تاسیس برخی ستاد ها مانند ستاد فناوری نانو و نیز تغییر قانون اهداف و وظایف وزارت علوم و آموزش عالی و تغییر نام این وزارت خانه به وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و نیز فعالیت آغازین معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و در اواخر این دهه ابلاغ نقشه جامع علمی کشور بودیم. همچنین در این دهه شاهد تغییر شورای پژوهش های علمی کشور و تاسیس شورای عالی علوم و تحقیقات و فناوری و راه اندازی کمیسیون های یازده گانه آن بودیم. به عبارتی دهه هشتاد نقطه عطفی در حوزه علم و فناوری کشور به لحاظ زیرساخت های قانونی محسوب می شود. اما جواب سوال در خصوص دهه پیشرو چیست؟

در این یادداشت آمده است: دهه فعلی و به عبارتی پیش رو را با بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب به عنوان چراغ راه در 7 راهبرد آغاز نمودیم که البته جایگاه علم فناوری نیز در آن لحاظ شده بود. چند صباحی بیش نیز از تصویب و ابلاغ قانون جهش تولید دانش بنیان نمی گذرد؛ بنابراین دهه پیش رو نوید بخش تحول در حوزه علم و فناوری است. از یکسو در قانون اخیرالتصویب به نوعی ایجاد سازمان های اقتصادی در دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی در حوزه های مرتبط با علم و فناوری دیده شده است و از سویی تجربه گران سنگ دهه های قبل را زمامداران حوزه علم و فناوری کشور به دوش می کشند. از سویی نقشه جامع علمی کشور در حال بروزرسانی است و از سویی معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارتین دخیل در علم و فناوری اعم از علوم و بهداشت در حال تامل و تفکر در پشت درب های بسته هستند. براستی چه باید کرد تا دهه پیش رو دهه سرافرازی ام القرا جهان اسلام در حوزه علم و فناوری باشد؟

در این یادداشت همچنین آمده است: به زعم نویسنده اولویت های موجود در فصل سوم نقشه جامع علمی کشور و نیز اولویت های مصوب در شورای عالی علوم و تحقیقات و فناوری مبتنی بر نگرش موجود در حوزه علم و فناوری و بر اساس نظام علم و فناوری نوآورمحور اگرچه امری ممدوح و پسندیده است لیکن نیاز فعلی کشور را برآورده نمی سازد و به عبارتی سیاستگزاران این حوزه اعم از شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارتین دخیل در حوزه علم و فناوری و نیز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری باید همه توان خود را تجمیع و سپس گسیل نمایند تا در دهه پیش رو دستاور های مشخص با اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی مشخص در اختیار جامعه قرار دهند. در این راستا و با درس گرفتن از تجربیات دهه های گذشته و در کنار اصلاحات ساختاری در نظام ها و زیرنظام های ساختار های دخیل در علم و فناوری اعم از نگاشت نهادی و ... باید تمامی توان را معطوف به استراتژی دستاورد محوری نمود. در این راستا چند پیشنهاد ارایه می شود:

1. ارایه مجوز ایجاد تکنوپارک های دستاورد محور با توجه به قانون مصوب اخیر با موضوع جهش تولید دانش بنیان. به عبارتی دانشگاه ها و پژوهشگاه های وزارتین موظف گردند در راستا نیاز های اصلی کشور و با دستاورد مشخص به صورت موضوعی اقدام به تاسیس تکنوپارک های اخیر با همکاری معاونت فناوری وزارتین بپردازند.

2. معاونت پژوهشی وزارتخانه ها با همکاری شرکت های دولتی و یا شرکت هایی که سهم عمده آن ها متعلق به دولت هستند از سوی شورای عالی عتف موظف شوند با همکاری معاونت پژوهشی وزارتین و دانشگاه ها و پژوهشگاه های مربوطه اقدام به تاسیس واحد های تحقیق و توسعه مشترک با صنایع در دانشگاه ها و پژوهشگاه ها نمایند. در این خصوص با هدف آمایشی ظرفیت های استانی هدفمند در خدمت حوزه علم و فناوری قرار می گیرد و به عبارتی نظام نوآوری منطقه ای شکل می گیرد.

3. معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری ستاد های موجود را از حوزه ای به موضوعی و با دستاورد مشخص تغییر دهد. به عبارتی هر ستاد متولی یک محصول با کاربری ملی شود و زنجیره علم تا تولید ثروت را در سطح ملی با محصول مشخص شکل دهد.

4. در بازنگری نقشه جامع علمی کشور و به خصوص اولویت های احصا شده در آن و نیز بازنگری اولویت های شورای عالی عتف بدون ملاحظات و حواشی تعداد مشخصی اولویت با نگاه دستاوردمحور احصا شود.

والعاقبه للمتقین

حمید امیدوار