رابطه بچه ها و تلویزیون؛ چگونه این مسئله را مدیریت کنیم؟ - مجله ویراپارس

رابطه بچه ها و تلویزیون را چگونه تعریف کنیم و از آن چه استفاده هایی ببریم؟ حتی برای بعضی از آن ها که چنین وسوسای دارند این سوال پیش می آید که آیا بچه ها به ویژه بچه ها زیر دو سال می توانند از تلویزیون چیزی باد بگیرند؟ پاسخ برای زمانی که بچه ها مرز دو سالگی را پشت سر گذاشته اند تقریبا معین است.

پس از دو یا سه سالگی، رشد شناختی بچه ها به جایی رسیده است که می توانند از تلویزیون و فیلم ها درس های معناداری بیاموزند، به ویژه اگر برنامه ها مناسب سن شان را دیدن نمایند. اما شرایط برای بچه های زیر دو سال کمی مبهم است. این مقاله آنچه را که تحقیقات کنونی در خصوص توانایی بچه ها برای یادگیری از تلویزیون و فیلم در سن دو سالگی و کمتر از دو سال نشان داده مرور می نماید و در خلال آن کوشش می نماید تا رابطه میان بچه ها و صفحه های نمایش را با تکنیک هایی به سمت مفید بودن سوق دهد.

آیا بچه ها دو ساله و کمتر از آن می توانند از تلویزیون و فیلم چیزی یاد بگیرند؟

آموزشگاه اطفال آمریکا (AAP) توصیه می نماید که بچه ها زیر 18 ماه نباید از هیچ صفحه نمایشی استفاده نمایند. به توصیه این انجمن بچه ها بین 18 تا 24 ماه فقط می توانند از برنامه های با کیفیت و مناسب گروه سنی شان ان هم تحت مراقبت والدین بهره ببرند.

علیرغم این توصیه اما آماری که سال 2020 منتشر شده بود نشان می دهد که بچه های زیر دو سال به طور میانه روزانه 49 دقیقه از صفحات نمایشی استفاده می نمایند. از این 49 دقیقه، 18 دقیقه سهم تلویزیون است و 17 دقیقه همه به برنامه های آنلاینی که به وسیله موبایل ها پخش می شود اختصاص دارد.

به طور میانه هم بچه ها 10 دقیقه از زمان روازنه شان را پای محصولات تصویری که از دی وی دی پلیرها پخش می شود سپری نموده اند. به عبارت دیگر، علیرغم توصیه ها، بچه ها بسیار خردسال به طور مرتب در معرض محتوای صفحات نمایشی و اسکرین ها قرار می گیرند.

در سوی مقابل بسیاری از رسانه های تصویری ادعا می نمایند که برای بچه های زیر دو سال مضر نیستند و حتی یادگیری و رشد شناختی آن ها را ارتقا می دهد. با این حال تحقیقات نشان داده است که به طور کلی، یادگیری بچه ها از صفحه نمایش در این مدت بسیار محدود است.

یک نگرانی بزرگ؛ بچه ها ممکن است از اعمالی که در تلویزیون می بینند تقلید نمایند

بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند که بچه ها چیزهایی را که از تلویزیون و اسکرین ها می بینند تقلید نمایند. اما این ادعا تا چه مقدار درست است؟

مطالعات نشان می دهد که از حدود 6 ماهگی، نوزادان می توانند کارهای ساده ای را که در تلویزیون دیدن می نمایند تا 24 ساعت پس از آن تقلید نمایند. بعلاوه آن ها تا زمانی که دو ساله شوند، می توانند سکانس های کوتاه تلویزیونی را تا یک ماه بعد به خاطر بسپارند. با این حال همین تحقیقات نشان می دهد که اثرگذاری تلویزیون در تقلید بچه ها بسیار کمتر از تاثیرگذاری روابط اجتماعی است.

بچه های زیر دو سال بیشتر از کارها و حرف هایی تقلید می نمایند که به صورت زنده و در جریان یک رابطه اجتماعی واقعی می بینند. در یک آزمایش معین شده بعد از پنهان کردن یک اسباب بازی مورد علاقه کودک در محیط واقعی او در پی آن می شود اما وقتی فیلم همین ماجرا را در یک صفحه نمایش می بینید واکنشی به آن ندارد که نشان می دهد درک شناختی او از محتواهای منتشر شده از اسکرین ها کمتر است.

پژوهشگران معتقدند این مسئله به علت ناتوانی بچه ها بسیار خردسال در درک رابطه بین اطلاعات منتقل شده روی صفحه تلویزیون و دنیای واقعی است. به عبارت دیگر، آن ها اطلاعات منتقل شده به وسیله صفحه نمایش را درک می نمایند اما فکر نمی نمایند که این محتواها لزوما به آن ها مربوط باشد.

بچه ها ممکن است بعضی از اطلاعات را از تلویزیون جذب نمایند

از یافته های پاراگراف قبل نگران نشوید. چرا که بعضی مطالعات نشان می دهند بچه ها زیر دو سال در برابر تکرار یک محتوای ساده و متناسب سن شان فرایند یادگیری را طی می نمایند.

به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده، اگر بچه ها دو سال و کمتر از آن به طور مکرر یک DVD آموزشی را مشاهده نمایند حتما بعضی از کلمات برجسته شده در آن دی وی دی را فرامی گیرند. بعلاوه این بچه ها در مقایسه بچه هایی که در معرض این محتوا قرار نگرفته اند دایره لغات گسترده تری دارند.

روی هم رفته، این یافته ها نشان می دهد که توانایی بچه ها برای یادگیری از رسانه های صفحه نمایشی، قبل از دو سالگی نسبتاً محدود است و بچه ها به طور قابل توجهی از تعاملات واقعی با مراقبان نسبت به تعامل با رسانه های صفحه نمایشی سود بیشتری خواهند برد.

بچه ها از فیلم و تلویزیون چه می آموزند؟

آموزشگاه اطفال آمریکا (AAP) توصیه می نماید که بچه ها بین دو تا پنج سال در روز تنها اجازه استفاده یک ساعت از تلویزیون یا هر صفحه نمایشی را داشته باشند. این توصیه برای این است که آن ها اطمینان حاصل نمایند که در خواب و فعالیت بدنی بچه ها اختلال ایجاد نشده و آن ها روال طبیعی رشدشان را طی می نمایند.

از سوی دیگر انجام تمرینات مختلف یا هر فعالیت دیگری که باعث ارتقای سلامت و توسعه فردی و اجتماعی بچه ها را فراهم می نماید هم توصیه می شود. البته آمارها در آمریکا نشان می دهد که شرایط متفاوت از این توصیه ها است. طبق آماری که سال 2020 منتشر شده است افراد بین دو تا چهار سال به طور میانه 2 ساعت و 30 دقیقه در روز با صفحه نمایش و بچه ها بین سنین پنج تا هشت سال به طور میانه 3 ساعت و 5 دقیقه در روز را صرف دیدنی این صفحات نموده اند.

البته بعضی از کارشناسان می گویند که این نزدیکی چندان هم مضر نیست و به ویژه در زمان های نزدیک به آغاز تحصیل بچه ها در مدارس به آن ها این فرصت را می دهد تا از محتواهای ویدئوی آموزشی بهتر بهره بگیرند. از سوی دیگر محققان پیشنهاد می نمایند که توانایی تعامل اجتماعی با تلویزیون بچه ها را قادر می سازد از آن در سال های پیش دبستانی و میانسالی برای یادگیری بهتر استفاده نمایند.

این مسئله به ویژه به یاری برنامه های رئالی که در ان به صورت مستقیم بچه ها را خطاب قرار می دهند و از آن ها درخواست هایی دارند بیشتر جواب می دهد. طبق تحقیقات برنامه هایی که در آن یک شخصیت واقعی جین انجام کارهایی بچه ها را مخاطب قرار می دهد و از آن ها سوال هایی می پرسد یا درخواست هایی دارد به بچه ها یاری می نماید تا مهارت های اجتماعی بیشتری داشته باشند.

به عقیده این کارشناسان پرسش ها و مکث برای پاسخ ها، زمینه های شبه اجتماعی ایجاد می نماید و بچه ها را هدایت می نماید، مشارکت آن ها را تقویت می نماید و پر نهایت یادگیری آن ها را افزایش می دهد. در محموع تحقیقات در این زمینه نشان می دهد که هنگامی که بچه ها مهارت های شناختی لازم برای درک و توجه به صفحه های نمایش و اسکرین ها را به دست آورند، ویدئوهای آموزشی و فیلم های متناسب با مرحله رشد کودک می توانند فرصت هایی را برای یادگیری فراهم نمایند، به ویژه اگر برنامه ها به بافت های اجتماعی زندگی واقعی نزدیکی داشته باشند.

توصیه هایی برای والدین

توصیه های دقیق نهادهایی چون AAP درباره زمان بندی دقیق استفاده بچه ها از اسکرین ها و صفحات نمایش بعضی از والدین را نگران می نماید. با این حال بعضی مراجع مانند Common Sense Media معتقدند اگر از منابع و برنامه های درست و مطابق سن بچه ها استفاده می کنید نباید چندان نگران باشید.

برای نمونه این مرجع رتبه بندی محتواهای مرتبط با بچه ها می گوید که اگر دیدنی کنترل شده تلویزیون و برنامه ها روی اسکرین تغییری در ساعت خواب بچه ها ایجاد نمی نماید یا به ورزش، بازی و روابط اجتماعی آن ها آسیب نمی زند می تواند فرصت خوبی برای آموزش ایجاد کند.

از سوی دیگر کارشناسان توصیه می نمایند که خانواده ها با یک طرح رسانه ای خانوادگی مطمئن شوند که ساعت های استفاده بچه ها از تلویزیون مدبرانه مدیریت می شود. چه از لحاظ ساعات استفاده از تلویزیون و چه از لحاظ کیفیت برنامه هایی که مشاهده می شود.

برنامه رسانه خانواده چیست؟

این طرح به والدین و مراقبان بچه ها یاری می نماید تصمیم بگیرند که بچه هاشان چه مدت زمانی را با رسانه ها سپری نمایند. بعلاوه این برنامه ها معین می نماید که بچه ها مجاز به استفاده از چه رسانه هایی هستند. معین کردن سیاست های خانواده در این زمینه و تکمیل این طرح موجب می شود که خانواده ها مطمئن شوند که بچه ها شان با مراقبت های ویژه ای در ارتباط با تلویزیون و رسانه ها قرار خواهن گرفت.

همانطور که می دانید برای بچه ها زیر دو سال باید محدودیت های بیشتری هم از نظر زمانی در نظر گرفت و هم اینکه محتوای آن را آنالیز کرد. درباره رتبه بندی محتوا هم می توانید از اطلاعات Common Sense Media بهره ببرید.

کلام آخر

کمتر کودکی را می شناسیم که محو یک صفحه موبایل یک اسکرین بزرگ پر نور و رنگ نشود. این رسانه ها به خودی خود مجذوب کننده هستند و بچه ها را جذب می نمایند. بعضی از والدین از این مسئله سوءاستفاده نموده و با نشاندن کامل بچه ها پای این برنامه ها وظایف تربیتی و مراقبتی خود را فراموش می نمایند.

در سوی مقابل هم گروهی نگاهی وسواسی به این مسئله دارند. واقعیت این است که تا دوسالگی باید این مراقبت ها را جدی گرفت و بعد از دوسالگی با لحاظ مدودیت های مختلفی بچه ها را در معرض رسانه ها قرار داد.

این نکته کلیدی که آموزش بچه ها در محیط های واقعی عمیق تر و موثرتر از آموزش های به وسیله رسانه هاست شاید چراغ راهی باشد برای معین سیاست های لازم در این زمینه.

منبع: VeryWellMind