افسانه ها و نام گذاری بندپایان: منشأ و باورهای عامیانه درباره آنها ، دختر بافنده ای به نام اراکنه - مجله ویراپارس

منشأ نام Arthropod

واژه Arthropod از دو واژه یونانی árthron به معنی مفصل و podós به معنی پا تشکیل شده است. این نام به ساختار بدن این موجودات اشاره دارد که شامل قطعات متصل به هم و پاهایی با مفاصل متعدد است. این ویژگی خاص به بندپایان اجازه می دهد که به راحتی حرکت نمایند و تطبیق بالایی با محیط های مختلف داشته باشند. به همین علت، این گروه جانوری به عنوان یکی از پیروز ترین گروه های زیستی شناخته می گردد و در سراسر کره زمین پراکنده است.

افسانه ها و باورهای رایج درباره بندپایان در فرهنگ ها

1. عنکبوت ها در فرهنگ های بومی آفریقا و افسانه های عنکبوت آنانسی (Anansi the Spider)

آنسی (Anansi) در افسانه های بومی آفریقا، به ویژه در میان مردمان آکان (Akan) در غنا، عنکبوتی حیله گر و داناست که به عنوان نماد هوش و زیرکی شناخته می گردد. در این افسانه ها، آنانسی با استفاده از هوش و نقشه های زیرکانه اش، به حل مسائل و شکست دشمنان می پردازد. عنکبوت آنانسی بعدها به فرهنگ های آفریقایی-آمریکایی منتقل شد و در ادبیات عامیانه به عنوان نماد خرد و مهارت های زبانی معرفی گشت.

2. عقرب ها در افسانه های باستانی خاورمیانه و مصر

عقرب ها به علت ظاهر خاص و نیش سمی خود در بسیاری از فرهنگ های خاورمیانه و مصر به عنوان موجوداتی قدرتمند و محافظ شناخته شده اند. در مصر باستان، عقرب ها به عنوان موجوداتی محافظت نماینده از خدایان و فراعنه مورد احترام بودند. الهه سرقت (Serqet) که با عقرب همراه بود، به عنوان محافظ فراعنه در برابر سموم و تهدیدات شناخته می شد. عقرب ها در بسیاری از فرهنگ های باستانی خاورمیانه نیز به عنوان نماد قدرت و حفاظت به کار می رفتند و بعضی باور داشتند که نگهداری از عقرب ها در خانه می تواند از آن ها در برابر دشمنان محافظت کند.

3-افسانه اراکنه (Arachne) و منشأ نام عنکبوت

اراکنه (Arachne)، در اساطیر یونان، دختری بسیار ماهر در بافندگی بود که در شهر لیدیه زندگی می کرد. او به علت هنر بی نظیرش در بافندگی به معروفیت رسید و حتی به خود می بالید که می تواند از خدایان نیز بهتر ببافد. این ادعا باعث خشم و حسادت آتنا (Athena)، الهه حکمت و صنایع دستی، شد؛ چرا که آتنا خود به عنوان الهه بافندگی شناخته می شد.

آتنا که از غرور و جسارت اراکنه خشمگین شده بود، به شکل زنی پیر نزد او رفت و به او توصیه کرد که از چنین ادعای بزرگی بپرهیزد. اما اراکنه این توصیه را نپذیرفت و حتی آتنا را به یک مسابقه بافندگی دعوت کرد تا اثبات کند که مهارت بیشتری از او دارد.

مسابقه بین اراکنه و آتنا

در این مسابقه، هر دو بافندگی را شروع کردند. آتنا تصویری از خدایان المپ و پیروزی های آن ها را بافت، در حالی که اراکنه تصویری از خیانت ها و ضعف های خدایان را به نمایش گذاشت. بافندگی اراکنه چنان هنرمندانه و بی نقص بود که حتی آتنا نیز مجبور به تحسین آن شد. اما خشم آتنا از جسارت اراکنه باعث شد که او در نهایت تصمیم بگیرد اراکنه را مجازات کند.

آتنا با خشم، بافتنی های اراکنه را پاره کرد و او را به یک موجود عنکبوت مانند تبدیل کرد تا به صورت ابدی مجبور به بافتن باشد. به این ترتیب، اراکنه به یک عنکبوت تبدیل شد و به این شکل، سرنوشتی جاودانه پیدا کرد.

منشأ نام عنکبوت از اراکنه

از آن موقع به بعد، واژه Arachne که نام اراکنه بود، به ریشه ای برای نام گذاری عنکبوت در زبان های مختلف تبدیل شد. به عنوان مثال، در زبان انگلیسی واژه arachnid که به گروهی از بندپایان مانند عنکبوت ها و عقرب ها اشاره دارد، از نام اراکنه گرفته شده است.

پیغام اخلاقی داستان اراکنه

داستان اراکنه به نوعی به پیغامدهای غرور و چالش با خدایان اشاره دارد. این افسانه به انسان ها یادآوری می نماید که غرور و چالش با خدایان می تواند عواقب ناگواری به همراه داشته باشد. بعلاوه، این داستان به نقش و اهمیت هنر و مهارت در فرهنگ یونان باستان اشاره دارد و نشان می دهد که چگونه رقابت های هنری و تمایل به نشان دادن رجحان در مهارت ها، حتی در اساطیر نیز جایی داشته است.