6 بهشت یخ نوردی ایران - مجله ویراپارس

خبرنگاران: یخ نوردی، یکی از زیر مجموعه های رشته کوهنوردی است که شباهت زیادی به سنگ نوردی دارد، اما با این تفاوت که در سنگ نوردی خبری از سرما و یخ نیست. همین دو عامل باعث می گردد هیجان پرداختن به یخ نوردی بیش از کوهنوردی و سنگ نوردی باشد.

یخ نوردی شاخه های مختلفی دارد. یخچال های بلند، آبشار های یخی و گذر از مسیر های سنگی با تجهیزات مخصوص، از شاخه های مختلف این ورزش مهیج است. برترین زمان برای پرداختن به این رشته، فصل زمستان است، اما در بعضی منطقه ها به دلیل برودت هوا تا اواخر بهار هم شاید امکان یخ نوردی داشته باشد.

برای یخ نوردی باید آگاهی و آمادگی کافی داشته باشید. این شرط اصلی یخ نوردی است، چون محیطی که در آن به این رشته می پردازید، یخ است و هر لحظه و هر روز و هر ساعت تغییر شکل می دهد. مانند زمین فوتبال نیست که همواره یک شکل داشته باشد. ب

رای پرداختن به یخ نوردی، به همراه داشتن ابزار مناسب و آگاهی کامل از تکنیک های مختلف صعود لازم است و مانند همه ورزش های سخت و طاقت فرسای دیگر، یخ نوردان نیز باید از خطرات این رشته آگاهی داشته باشند. با این وجود، اجازه ندهید این خطرات مانع لذت بردن شما از تجربه استثنایی صعود یخ گردد.

• یخچال های سبلان: یخچال های منطقه سبلان در استان اردبیل و آذربایجان شرقی، مکان های مناسبی برای کوهنوردی است. سبلان از جمله قلل مرتفع و منفرد ایران است. در کنار این قله، اما قله های دیگری همانند هرم داغ، کسر داغ، ایلگار و قوشلار قرار گرفته اند. دراطراف این ارتفاعات، چندین یخچال کوچک و بزرگ مشاهده می گردد که عبارتند از: یخچال بزرگ شمالی سبلان، یخچال هرم داغ، یخچال کسره داغ و یخچال شرق سبلان. یخچال شمالی از مشکین شهر و لاری قابل مشاهده است. عرض یخچال زیاد است و با شیب بسیار تند، درپی یک شکاف یخچالی به قله می رسد. ریزش سنگ دراطراف یخچال وجود دارد و در پائیز ازیخ مستحکم برخوردار می گردد. بعلاوه درکاسه بزرگ غربی قلل هرم وکسره داغ، یخچال بزرگی واقع شده است که شعب آن به صورت زبانه های مرتفع دردل شاخک های هرم داغ، ارتفاع گرفته اند. عرض این یخچال بسیار زیاد است وزبانه های آن باشیب تندی به لبه خط الرأس قلل هرم داغ می رسند.

یخچال شرقی سبلان واقع درلبه یال شرقی قله، از جمله یکی دیگراز دیدنی های سبلان به شمار می آید. این یخچال با ارتفاع 3900متر تا4500متردرزیرقله محراب ارتفاع گرفته وازپیچ یخچالی خاصی برخوردار است. شیب آن در قسمت های انتهایی تند وکمی ریزشی است. ازجمله دیگریخچال های سبلان می بایدازنقاط کوچکتری چون یخچال های شمال غربی، تکه برفچال جنوبی قوشلارویخچال های کوچک حد فاصل هرم داغ وکسره داغ نام برد.

• یخچال های علم کوه: منطقه علم کوه با وجود بیش از 45 قله بالای 4000 متر ارتفاع، نمونه های کم نظیری از عظمت، صلابت و زیبایی رشته کوه های البرزرا در کلاردشت به نمایش گذاشته است. علم کوه نیز دارای یخچال های طبیعی است. از این رو این منطقه، یکی از منطقه ها دوست داشتنی علاقه مندان به یخ نوردی به شمار می رود.

یکی از مهم ترین این یخچال ها، علم چال نام دارد که دارای 3000 متر طول و 750 متر عرض و 80 متر عمق است. علاوه بر این، می توان از یخچال اسپیلت نام برد که متشکل از توده های بزرگ یخ است. این توده بزرگ یخ که با سنگ و خاک آمیخته شده اند، منابع اصلی آبگیری رودخانه سردآبرود کلاردشت است. یخچال های علم کوه از نوع یخچال های کوهستانی و دره ای هستند که روزانه با سرعتی به طور میانه بین 30 سانتی متر تا یک متر در حرکتند و هر روز تغییر مکان می دهند.

در این مجموعه، به طور کلی هفت یخچال بزرگ وجود دارد که به ترتیب وسعت عبارتند از: یخچال هفت خوان، یعنی بزرگ ترین یخچال طبیعی کشور، یخچال علم چال، یخچال شمال غربی علم کوه، یخچال تخت سلیمان، یخچال خرسان، یخچال چالون و یخچال مرجیکش. بد نیست بدانید که در این نواحی، برفچال هایی نیز وجود دارد که مهم ترین آنها برفچال تنگ گلو است که دروازه شمالی فلات حصارچال نیز هست و راه مالرو کلاردشت - طالقان از آن عبور می نماید. برفچال دیگر به برفچال گردنه کوه معروف است که در بین دو یخچال خرسان و حصارچال در زیر قله مناره واقع شده است.

• آبشار یخی آب نیک: بسکمک از یخ نوردان ترجیح می دهند به جای یخ نوردی در یخچال های طبیعی، این رشته مهیج را در آبشار های یخ زده در فصل زمستان ادامه دهند. یکی از این آبشار ها، آبشار آب نیک است که در روستای آب نیک از توابع رودبار قصران شمیرانات واقع شده است. برای رسیدن به این آبشار، باید به22 کیلومتری لواسان بروید و بعد از پشت سرگذاشتن فشم، روستای زایگان و سه راهی لالان، به پای آبشار برسید. برای رفتن به آب نیک، اگر وسیله نقلیه ندارید، می توانید با اتوبوس و تاکسی خود را به میدان تجریش برسانید و از آنجا سوار مینی بوس ها یا تاکسی های فشم شوید و از راننده بخواهید شما را تا آب نیک برساند.
• آبشار یخی نوا: اگر دوست دارید به یک آبشار یخی 100 متری صعود کنید، سری به آبشار نوا بزنید. محل دسترسی به آبشار در جاده هراز، 10 کیلومتر بعد از پلور در نزدیکی خروجی لاریجان است. در سمت راست خروجی، روستای نوا وجود دارد. باید جاده کوهستانی با پیچ های تند را بالا بروید. آبشار نوا با طول حدود 120 متر و طول مفید 90 متر خودنمایی می نماید. طول اول را می توانید در 15 متر یا 45 متر صعود کنید. در محل های ذکر شده، تک رول هایی نصب شده است. طول دوم، یک طول ساده 20 متری است که تا پای تاج آبشار ادامه دارد. طول سوم، یک طول نسبتاً سنگین 45 متری و عمودی است، اما طول چهارم، یک طول نسبتاً ساده و هدایتگر شما تا بالا ترین نقطه آبشار است.
• آبشار یخی گنجنامه: آبشار و دره گنجنامه در شهر همدان هم مکان مناسبی برای یخ نوردان است. همه ساله در این منطقه مسابقات یخ نوردی برگزار می گردد. آبشار گنج نامه با 12 متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در 5 کیلومتری غرب شهر تاریخی همدان کنار کتیبه های گنجنامه واقع شده است. دبی میانه آب این آبشار 200 لیتر در ثانیه است که از دره زیبای عباس آباد و گنجنامه می گذرد. همه ساله به دلیل برودت بیش از حد هوا، امکان مناسبی در این منطقه برای یخ نوردی به وجود می آید.
• یخچال یخار دماوند: اگر به یخ نوردی علاقه مند هستید، نخستین پیشنهاد ما یخچال یخار است. یخچال شرقی دماوند یکی از سخت ترین مسیر های صعود به این قله است. این یخچال بزرگ و متغیر، دارای 5 دهلیز بزرگ یخی بوده که مشهور ترین و بلند ترین آنها، یخار نام گرفته است. در سمت چپ این یخچال، دهلیز جنوبی یخار واقع شده است که به ابتدای بام برفی و یال سنگی تپه گوگردی ختم می گردد. در سمت راست یخار، 3 دهلیز فرعی وجود دارد که نخستین دهلیز از سمت راست به یال تخت فریدون می رسد و دو دهلیز فرعی دیگر به قله ختم می شوند. به خاطر داشته باشید که جنس یخ دهلیز های فرعی مرغوب نبوده و برای صعود مناسب نیستند یخچال اصلی یخار از ارتفاع تقریبی 4100 متری آغاز می گردد و تا قله ادامه می یابد که در سال های مختلف و با تغییر شرایط آب و هوایی، حدود 1300 تا 1700 متر یخچال ر ا در خود جای داده است. دلیل اصلی شکل گیری این یخچال بزرگ را می توان ذوب شدن برف های همیشگی قله و پس از آن انجماد در پشت دیواره های یخار دانست، چرا که زاویه قرارگیری دیواره های کناری یخار طوری است که هر روز تنها 2 تا 3 ساعت در معرض تابش نور آفتاب واقع شده است و همین امر نیز باعث سرمای طاقت فرسای این ناحیه از دماوند می گردد.
• وسایل یخ نوردی: اگر به یخ نوردی علاقه مند هستید باید وسایل و ملزومات آن را هم فراهم کنید. کلنگ، کرامپون، لنگر برف و تبر یخ، ضروری ترین وسایل یخ نوردی است. کلنگ یکی از مهم ترین وسایل کوهنوردی در برف است که بنا به نوع صعود، کاربری آن فرق دارد. امروزه از کلنگ های کوتاه 65-75 سانتی متری سبک استفاده می نمایند. این کلنگ ها در مسیر هایی با برف آلپاین کاربرد دارند. کرامپون، وسیله ای فلزی و دارای تیغه های بلند است که به زیر کفش بسته می گردد و مناسب حرکت روی یخ است. از طریق کرامپون می توان راحت تر روی یخ حرکت کرد، بدون آن که سُر بخوریم. وظیفه تیغه های آن نیز ایجاد اصطکاک است.

کرامپون صعود، با تیغه های اضافی در جلوی پا، طوری طراحی شده است که در هنگام صعود، بخصوص روی آبشار های یخی، در یخ گیر می نمایند و فرد را ثابت نگه دارد. کرامپون ها معمولاً قابل تغییر هستند و روی کفش رگلاژ می شوند و از طریق بند هایی محکم به کفش فیکس می شوند و یک کوهنورد با توجه به نوع فعالیتی که انجام می دهد، کرامپون مورد نظر خود را انتخاب می نماید.

یکی دیگر از لوازم یخ نوردی، لنگر برف است که مانند لنگر کشتی، در برف می نشیند و می توان با آن به خوبی حمایت کرد. لنگر برف، دارای سیم بُکسل کوتاهی است که می توان طناب را به آن بست. لنگر برف اگر درست در برف بنشیند، می تواند چندصد کیلوگرم وزن را تحمل کند. لنگر برف برای سطح های پرشیب یخ زن به کار می رود، جایی که میخ یا پیچ یخ کارایی چندانی ندارد. تبر یخ نیز حد وسط چکش سنگ نوردی و کلنگ یخ به شمار می رود که نوک آن شبیه کلنگ و ته آن شبیه چکش است.

• یک بهشت یک ماهه! ایران گرچه منطقه ها کوهستانی بی شماری دارد که در فصل زمستان برودت هوا در این منطقه ها به چندین درجه زیر صفر هم می رسد، اما بهشت علاقه مندان به یخ نوردی نیست! چون منطقه ها یخچالی در کوهستان های ایران کم شمار است، اما همین اندازه کم هم به شدت تحت تأثیر دما و مقدار بارش نزولات جوی قرار دارند. کافی است در یک زمستان خشکسالی رخ بدهد. یخ نوردان باید قید آن سال را بزنند و به زمستان سال بعد چشم بدوزند.

یخچال های ایران در عین حال، کم حجم و کوتاه هستند. طول یک یخچال نیز اگر کم گردد، خطر مرگ دور از دسترس نیست. علاوه بر یخچال، تعداد دیواره های یخی هم در ایران محدود است و طول بلند ترین دیواره یخی هم به صد متر نمی رسد. گرمای هوا نیز مزید بر دلیل است. کافی است در فصل زمستان، هوا چند درجه گرم تر باشد. همین مسأله کافی است تا بعضی از دیوار های یخی اصلاً تشکیل نشوند، بنابراین پدیده بالا بودن دما باعث می گردد عمر مفید یخ نوردی در ایران کوتاه باشد. یعنی فقط یک بهشت یک ماهه! اگر یخ نورد خیلی حرفه ای هم باشید، در این یک ماه حداکثر سه بار پیروز به یخ نوردی خواهید شد. یخ نوردی در ایران رشته تازه ای است که اگر سرمای هوا و بارش نزولات جوی کمک نکند، این رشته نوپا، جوانمرگ می گردد، ایران بهشت یخ نوردان نیست!