همایون ارشادی را خارجی ها بیشتر قبول دارند! - مجله ویراپارس

متولد فروردین ماه 1326 در اصفهان است. سال 44 دیپلم می گیرد و برای ادامه تحصیل در رشته معماری راهی ایتالیا می شود. بعد که به ایران برمی شود در یک شرکت ساختمانی در اهواز مشغول به کار می شود و یک سال بعد از انقلاب به کانادا می رود و تا سال 70 آنجا می ماند. قضیه آشنایی ارشادی با سینما به دوستی اش با تهمینه میلانی و همسر او برمی شود.

تهمینه میلانی در حال ساخت کاکادو در سال 75 بوده که از ارشادی می خواهد در دو سکانس بازی کند. او هم قبول می نماید و همین قبول کردن باعث می شود باب بازی در سینما به رویش باز شود.

بعد از آن با عباس کیارستمی آشنا می شود که آغاز این آشنایی به بازی در یکی از ماندگار ترین کارهای ارشادی یعنی طعم گیلاس منجر می شود. ارشادی علاوه بر همکاری با کارگردانان داخلی در کارنامه سینمایی اش دو کار فرنگی هم دارد. بادبادک باز مارک فاستر در سال 2007 میلادی و آگورای آلخاندرو آمنابار کارگردان مطرح اسپانیایی در 2009 میلادی که با اقبال خوبی در اسپانیا روبرو شد. ارشادی در سریال های مطرحی هم بازی نموده؛ از شمس العماره گرفته تا تا ثریا. در طول دوران کار حرفه ای اش 26 فیلم سینمایی بازی نموده و در مقابل دوربین کارگردان ها معروفی رفته. با او درباره همه بازی هایش گفت وگو نموده ایم. درباره نقش های کوتاه و بلندش.

شما یکی از بازیگرانی هستید که سال جاری کارهای زیادی از شما روی پرده رفته. با اغماض از پررنگی و کمرنگی نقش، شاید بتوان شما را یکی از بازیگران پر کار سال جاری دانست. علت این همه پر کار شدن بعد از مدتی کم کاری چیست؟

میانگین کاری من همواره ثابت بوده. پارسال تصادفا پیش آمد که در 6 فیلم بازی کردم که در جشنواره هم حضور داشت. اگر دقت هم بکنید در 2 فیلم از آنها نقش های پررنگ و اصلی را داشتم. در 4 فیلم دیگر نقش ها خیلی کوتاه است. من فکر نمی کنم با آن نقش های کوتاه، پرکاری ای انجام شده باشد. میانگین کاری من در سال 2-3 فیلم است با کارهای تلویزیونی مثل سریال و تله فیلم و اینها. پارسال استثنائا 6 فیلم کار کردم که در 4تا از آن نقش های کوتاه داشتم.

همانطور که خودتان هم اشاره کردید در چندتا از این فیلم هایی که بازی کردید، نقش کوتاه دارید. برای شما مهم نیست که در فیلمی بازی کنید که نقش شما در آن کوتاه است؟

درست است که نقش ها کوتاه بوده ولی گاهی برخی نقش های کوتاه تاثیرش از نقش های بلند بسیار بیشتر است. ممکن است در یک سکانس بازی کنی ولی بیشتر از زمانی به چشم بیایی که در بیست سکانس بازی نموده ای. من ایرادی در کوتاه بودن نقش نمی بینم. محتوای نقش برای من مهم است و اینکه آن نقش کوتاه چه نقشی است.

شنیده می شود که گاهی برخی می گویند وقتی همایون ارشادی در دو فیلم خارجی بادبادک باز و آگورا توانسته خوب بازی کند چرا باید در فیلم های ایرانی اینقدر نقش های کوتاه و گاهی حاشیه ای بازی کند؟

اجازه بدهید این حرف ها را بزنند! اهمیتی ندارد. اینکه نقش کوتاه است و از این حرف ها باید برای من مهم باشد که من اینطور فکر نمی کنم. برای من محتوای نقش مهم است نه کوتاهی و بلندی اش. مسئله در این میان، کیفیت و کمیت است. گاهی نقشی بازی می کنی که بسیار طولانی است اما اصلا نقش خوبی نیست. یا ممکن است نقش کوتاهی بازی کنی که خیلی کوتاه است اما نقش جا افتاده ای است. اگر قرار باشد برای حرف های دیگران کار کنم که آنقدر حرف های مختلف زده می شود و من باید کارهای مختلف کنم ولی من با این حرف ها کاری ندارم.

پس کوتاهی و بلندی نقش برایتان مهم نیست…

نه. اگر با کارگردان و تهیه نماینده ای دوست باشم و آنها از من بخواهند که در نقش کوتاهی در فیلمشان بازی کنم حتما این کار را انجام می دهم. اگر قرار بود کوتاهی یا بلندی نقش برایم مهم باشد اصلا این نقش ها را قبول نمی کردم.

در چند سریال هم بازی نموده اید و علاوه بر آن، نمایش هم بازی نموده اید. از نظر شما این سه مدیوم با هم تفاوت دارند؟ چون برخی ها معتقدند تفاوتی بین شان نیست.

بله همه شان با هم فرق دارند بخصوص تئاتر که سوای تلویزیون و سینما است. وقتی در تئاتر روی صحنه می روی برای بازی کردن نقش، از سر تا نوک انگشت های پا در حال بازی کردن است. در آنجا جلوی تماشاچی هستی و جای برگشت نداری. خیلی باید حواست جمع باشد که اشتباه نکنی. فن بیان می خواهد و بلد بودن حرکات بدن. تئاتر خیلی چیزها دارد که در سینما و تلویزیون وجود ندارد، بخصوص در تلویزیون. کادر تلویزیون خیلی کوچک تر از کادر سینمایی است و همه اینها باعث تفاوت می شود.

در انتخاب نقش ها برای هر کدام از مدیوم ها هم شرایط یکسان را در نظر می گیرید یا نه، با هم تفاوت دارند؟

یک چیزی را بگویم؛ در تئاتر خیلی تجربه ای ندارم. سال ها پیش با مهدی کرم پور کاری انجام دادیم که هیچ وقت روی صحنه نرفت و ما فقط تمرین کردیم. الان دوباره دارم کارهایی انجام می دهم. الان که دارم تئاتر کار می کنم، نه به خاطر پولش است و نه چیز دیگری. تئاتر را باید با عشق بازی کرد. من هم می خواهم به خودم ثابت کنم که می توانم این کار را انجام دهم و خیلی هم دارم از کارم لذت می برم. من سال گذشته در 6 فیلم بازی کردم که هر کدام در ژانرهای مختلف بود. این را فقط به این خاطر انجام دادم که در نقشی کلیشه نشوم. نمی خواستم فقط نقش هایی بازی کنم که یک دکتر یا مهندس یا یک آدم روشنفکر است.

من نقش های متفاوت را بازی کردم و دیدم که از عهده اش برمی آیم و این کار را ادامه دادم. عمدی در کار بوده که در ژانرهای مختلف بازی کنم. الان هم که تئاتر بازی می کنم بیشتر برای ثابت شدن به خودم است، اینکه دیگران بگویند ارشادی می تواند تئاتر هم بازی کند.

پس اینکه در تلویزیون هم بازی می کنید به همین دلیل است؟

نه. فقط تئاتر را گفتم. در تلویزیون در تله فیلم و سریال بازی نموده ام. اتفاقا در تلویزیون هم در ژانرهای متفاوت بازی نموده ام. در شمس العماره که تقریبا یک کمدی بود بازی نموده ام و در تا ثریا هم که یک سریال جدی بوده بازی نموده ام. در تلویزیون به عنوان یک بازیگر جلوی دوربین می روم و این حرفه من است.

شما بازی در یک نقش بلند مقابل دوربین یک کارگردان تازه وارد را ترجیح می دهید یا یک نقش کوتاه مقابل دوربین یک کارگردان سرشناس مثل داریوش مهرجویی؟

من اصلا این چیزها را در نظر نمی گیرم. آقای مهرجویی صندلی خودش را دارد. اگر از من نقش کوتاه یا بلند بخواهد من همواره در خدمتش هستم. چند کارگردان هستند که آدم خودش را همواره مدیون آنها می داند یا همواره برای آنها احترام قائل است. وقتی از طرف اینها نقشی به فرد پیشنهاد می شود حتما قبول می نماید و اصلا برایش فرقی نمی نماید که کوتاه است یا بلند.

من از این کارها زیاد نموده ام. چون برای حرفه ام احترام قائل هستم. وقتی برای اولین بار به سینما می آیی، احتیاج داری که کسی دستت را بگیرد. اگر این اتفاق نیفتد به جایی نمی رسی. اگر کار اولی ای سراغ من می آید که حضور من در کارش برایش مهم است، من حتما قبول می کنم. با خیلی کارگردان های کار اولی کار نموده ام. 10-15 فیلم کوتاه بازی نموده ام که کارگردانانشان جوانان تازه کار بودند. حتی در سینما هم همین کار را نموده ام. بدون چشمداشت به پول یا شهرتش، فقط به خاطر اینکه حرفه ام بازیگری است، بازی نموده ام.

ولی در بازیگری می گویند وقتی به صندلیی رسیدی که توانستی بازیگر خوبی باشی پس باید در انتخاب نقش های بعدی ات احتیاط کنی تا چهره ات در فیلم های بد خراب نشود. یعنی مثلا وقتی تماشاگری فیلمی از ارشادی دید، نگوید چرا ارشادی این فیلم را بازی نموده؟ شما این را قبول دارید؟

اینها همه اش سلیقه است. هیچ فرمولی نیست که به شما بگوید شما نباید این کار را بکنید. همه اینها یک تئوری است که بیشتر بین اهالی سینما مطرح است تا مردم عادی. مردم عادی هر نقشی از تو را که ببینند، چه کوتاه و چه بلند، یا خوششان می آید یا نمی آید. این بیشتر برای سینمایی ها مطرح است که چرا مثلا ارشادی فلان فیلم را بازی نموده. من اگر بخواهم منتظر بنشینم که مثلا فلان کارگردان بنامی بیاید سراغ من که نمی شود. اصلا شاید نیامد. روی چه حسابی باید به این فکر کنم که کارگردان بزرگی بخواهد با من کار کند.

کسی که از من در کارش دعوت کند خیلی مورد احترام است که من را قبول نموده، چه بی نام باشد چه نامدار! من سناریو را می خوانم و نقش را آنالیز می کنم اگر خوشم آمد، قبول می کنم. گاهی هم پیش آمده پیشنهاد یک کارگردان بزرگ را رد نموده ام به این خاطر که از نقش خوشم نیامده. این یعنی شما کارگردان بزرگ را هم رد می کنید به خاطر سناریو. این حرف هایی که زده می شود یک تئوری است و قانون نیست. هر کسی می تواند بگوید که ارشادی حیف بود که فلان کار را قبول کرد ولی برای من چیز های دیگری مهم است تا این حرف ها. وقتی کارها مدام نقد می شود حتی اگر با کارگردان بزرگ هم کار کنی باز کارت را نقد می نمایند و یک ایرادی به آن می گیرند.

اینکه می گویید چرا اصلا کارگردانان بزرگ باید سراغ من بیایند، خب شما بازیگری هستید که در چند پروژه خارجی هم کار کردید و پیروز بودید. مثل بادباک باز و آگورا. چرا نباید بیایند؟

خب بله. من در آن کارها بازی نموده ام و آنها هم خوششان آمده ولی یک حقیقتی را بگویم اینکه کارگردان های خارجی بیشتر کار من را قبول دارند تا کارگردان های داخلی. اگر اینطور نبود الان باید خیلی از کارگردان های مطرح ایرانی سراغ من می آمدند.

فکر می کنید چرا اینطور است؟

این را باید از آنها بپرسید! من نمی دانم ولی برخی مواقع کارهایی می کنم که به خودم یک چیزهایی را ثابت کنم. من با کارگردانان خارجی که کار کردم به این دلیل بوده که از من خواسته اند و فکر نموده اند که من می توانم از عهده نقش بر بیایم. اینکه چرا کارگردان های داخلی با من کار ننموده اند را باید از خودشان بپرسید. حتما دلیلی داشته که این کار را ننموده اند.

شاید دلیل دیگری داشته باشد و آن اینکه فرمول بازیگری در ایران با فرمول بازیگری در خارج فرق می نماید.

اصلا بازیگری فرمول ندارد. بازیگری شغلی است که ما باید جلوی دوربین برویم و نقشی را که به ما داده شده بازی کنیم. همه جای جهان این قضیه ثابت است. تفاوت در نحوه اجراست. من به سیستم کارگردانی و بازی در ایران عادت دارم. من دو، سه تا کار بیشتر در خارج از کشور بازی ننموده ام.

پس به نظر می رسد بازی در ایران بیشتر برای شما اهمیت دارد.

بله. من اگر می خواستم در خارج بازی کنم حتما تا الان از ایران رفته بودم. زندگی و خانواده من اینجا هستند. اینجا کشور من است و اگر معروف هم نشدم خیلی برایم مهم نیست. من خارج از کشور زندگی می کردم ولی بعدش تصمیم گرفتم به ایران بیایم. در آن موقع به عنوان بازیگر سینما مطرح شده بودم. وقتی انتخاب کردم که در ایران زندگی و کار کنم باید به این چیزها هم فکر می کردم ولی اصلا ربطی به مطرح و معروف شدنم نداشت.

منبع: برترین ها