باغ اکبریه بهشتی در شرق ایران - مجله ویراپارس

باغ اکبریه از مجموعه میراث جهانی ایران است که در قلب بیرجند نفس می کشد.باغ اکبریه بیرجند نیز مانند سایر باغ های ایرانی نشانی از زیبایی و به کار گیری عوامل طبیعی در معماری بوده است. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود، فضایی را ایجاد نموده که باعث بقاء و پویایی بستر طبیعی شده است.

باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصربه فرد دارد؛ نخست اینکه در مسیر عبور جوی آب واقع شده است. دوم اینکه با دیوارهای بلند محصور است و سوم در داخل باغ عمارت تابستانی و استخر آب قرار گرفته است. باغ ایرانی با تاریخ پیدایش قنات پیوند دارد.

به گزارش ایسنا، باغ اکبریه بیرجند با وسعتی در حدود 45069 متر مربع از دیدنی های استان خراسان جنوبی محسوب می شود. این باغ در بستری کوهستانی واقع شده و متشکل از 2 بنا است که قدیمی ترین آن ساختمانی متعلق به حشمت ا لدوله پدر ابراهیم شوکت الملک که تاریخ احداث آن به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه برمی شود. بنای دیگری که در این مجموعه واقع است ساختمان تشریفات است که شوکت الملک ساخته است.

این باغ به عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می گرفت. به طوری که در لهجه محلی به (کلاته سرکار امیر) معروفیت یافت. بعد از درگذشت ابراهیم خان شوکت الملک، پسر وی اسدالله علم، وزیر دربار شاه، از این باغ به عنوان محل سکونت در بعضی از ایام سال استفاده می کرد.

رستوران های روباز مشهد

رستوران های نزدیک حرم مشهد

لیست وسایل سفر به مشهد با اتوبوس

این باغ نیز مانند سایر باغ های ایرانی دارای موضوع اصلی و تک محوری بودن باغ و وجود کوشکی در تقاطع محور عمود بر هم است که از ویژگی های باغ های ایرانی در تمامی شهرهای ایران بوده و بر اساس الگوی چهارباغ از دوران هخامنشی این طرح اجرا شده است. الگوی اصلی چهارباغ به قدری ریشه در هنر و فرهنگ ایران دارد که در سایر هنرها نیز همانند هنر فرش بافی نیز الگوی چهار باغ و همان چلیپا دیده می شود.

ساخت این مجموعه از اوایل دوره قاجار تا اواخر آن دوره و در چند مرحله صورت گرفته است. این مجموعه شامل چند عمارت است که قدیمی ترین آن مربوط به عمارت حشمت الملک در منتهی الیه شرقی، شامل دو طبقه است. طبقه همکف که دو دالان و راهرو نسبتا طویل دارد و ارتباط میان سه بخش مهم مجموعه، یعنی باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل را برقرار می نماید.

عمارت مرکزی در جبهه غربی و با عملکرد تشریفات و پذیرایی از مهمانان که تقریبا به عنوان هسته مرکزی باغ به شمار میرود از تزیینات و منظره بسیار عالی برخوردار است. این کوشک در دو طبقه ساخته شده است که دارای تزیینات منبت، مشبک و نیز ارسی با شیشه های رنگی، تزیینات گچی با طرح های اسلیمی و هندسی است.

وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان و نیز خیابان های منتهی به خیابان اصلی عمارت مرکزی بر زیبایی و طراوات باغ و نمای آن افزوده است. باغ جنوبی واقع در جبهه جنوبی و کوچک تر از باغ شمالی است.

درختان موجود در این باغ شامل کاج، انار و توت است و گوشه هایی از باغ گل های تاج خروس به چشم می خورد. از جبهه جنوبی این باغ ورودی به روستای اکبریه تعبیه شده است. هم اکنون بخش های مختلف این باغ و عمارت مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث شده به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی استفاده می شود.

در موزه حیات وحش این مجموعه، نمونه های شاخص، کمیاب و نادری از پوشش جانوری منطقه جنوب خراسان به ویژه شهرستان بیرجند، به معرض نمایش گذاشته شده است و کمیاب ترین گونه های پرندگان جنوب خراسان در این مجموعه قرار گرفته اند. بعلاوه در موزه باستان شناسی و مردم شناسی باغ اکبریه که در طبقه همکف واقع شده است، بخشی از معیشت، آداب و رسوم، مشاغل و حرفه منطقه جنوب خراسان به نمایش گذاشته شده است.

باغ اکبریه به همراه هشت باغ ایرانی دیگر با شماره 009-1372به اتفاق آراء در سی و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی در سال 1390 در لیست میراث جهانی به ثبت رسید. قبل از این، مجموعه باغ اکبریه در تاریخ 2 خردادماه 78 با شماره 2326 ذر لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بود.